Việt Nam là một quốc gia rất hấp dẫn trong lĩnh vực đổi mới kỹ thuật số ở châu Á, với dân số trẻ thân thuộc kỹ thuật số, tỷ lệ tiếp cận Internet cao, và khoảng 125 triệu người dùng điện thoại di động. Những yếu tố này cộng với đại dịch COVID-19, trong vòng 2 năm qua, đã khiến việc sử dụng dịch vụ tài chính số đột ngột tăng cao ở Việt Nam, đặc biệt là trong lĩnh vực thanh toán trực tuyến, di động và giao dịch thương mại điện tử.
Thực tế, trong quý 1 năm 2020, thanh toán trực tuyến đã tăng 76% và tổng số tiền thanh toán tăng 129% so với năm 2019.
 |
Những yếu tố cốt lõi của ngân hàng số (Nguồn: tavsoft) |
Tận dụng sự bùng nổ của dịch vụ tài chính số, hầu hết các ngân hàng tại Việt Nam hiện đã hoặc đang phát triển chiến lược đổi mới kỹ thuật số.
Trước đây, các ngân hàng tại Việt Nam tập trung chủ yếu vào các sản phẩm như cho vay cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, từ năm 2015, việc nới lỏng hạn chế đối với đầu tư nước ngoài cùng sự gia tăng của tầng lớp trung lưu và sự gia nhập của các doanh nghiệp FDI nước ngoài đã thúc đẩy sự phát triển nhanh chóng của các dịch vụ bán lẻ B2C (Bank-to-Customer) trong ngành ngân hàng. Tuy nhiên, trước đây, việc mở rộng các chi nhánh và tăng số lượng máy ATM đã đạt đến giới hạn trong việc tạo ra lợi nhuận kinh doanh cho ngân hàng. Nhưng sau đại dịch COVID-19, cùng với sự xuất hiện của các xu hướng như không tiếp xúc trực tiếp, cá nhân hóa, BaaS (Bank-as-a-Service),v.v.., đã dẫn đến sự xuất hiện của các ngân hàng số như Ngân hàng Neo (Neo Bank) và Ngân hàng số (Digital Bank).
Phân biệt ngân hàng số, ngân hàng Neo và ngân hàng truyền thống (Nguồn:
Accubits Blog)
Timo, Cake và TNEX là những ví dụ trong vài năm qua tại
Việt Nam, họ đã triển khai các ngân hàng số mới thông qua việc hợp tác với các
ngân hàng truyền thống.
Tại Việt Nam, các ngân hàng số không
có giấy phép hoạt động ngân hàng riêng nên họ cung cấp dịch vụ tài chính thông
qua quan hệ đối tác với các ngân hàng Việt Nam như sau.
 |
| 3 ngân hàng số và ngân hàng hợp tác hàng đầu tại Việt Nam |
Timo, ngân hàng số đầu tiên tại Việt Nam
Timo là ngân hàng số đầu tiên tại Việt Nam, được phát triển thông qua hợp tác với Viet Capital Bank, và đã ra mắt dịch vụ Digital Bank lần đầu tiên tại Việt Nam vào năm 2015. Tuy nhiên, đến năm 2023, Timo đã mở rộng dịch vụ Digital Bank của mình thông qua việc hợp tác với ngân hàng VPBank, sử dụng giấy phép và liên kết tài chính với họ.
Ban đầu, Timo đã khởi đầu dịch vụ của mình bằng cách liên kết thanh toán với các thương hiệu nhượng quyền lớn của Việt Nam như chuỗi cửa hàng Seven Eleven và McDonald's để chiếm lĩnh thị trường ngân hàng số.
 |
| Timo App và thẻ ATM (Nguồn: Timo website) |
Trải qua cuộc khủng hoảng của đại dịch COVID-19 vào năm 2020, sự quan trọng của ngân hàng số đã được nhấn mạnh hơn. Vào năm 2022, việc thu hút khoản đầu tư lên đến 20 triệu USD do Square Peg dẫn đầu đã giúp một ngân hàng số tại Việt Nam trở thành ngân hàng số đầu tiên và lớn nhất với số lượng người dùng đạt mức kỷ lục.
Các ngân hàng số Timo có thể phát triển nhờ một số lý do như việc mở tài khoản online do ảnh hưởng của COVID-19, việc thu hẹp số lượng chi nhánh, sự phát triển của tài chính vi mô (Microfinance), cùng với sự bùng nổ của thị trường thanh toán di động dựa trên thế hệ trẻ và thiết bị di động.
Mặc dù Timo là một ngân hàng số, nhưng họ vẫn sở hữu 4 chi nhánh giao dịch tại Việt Nam được gọi là 'Hang Out'. Các điểm giao dịch này tương tự như các quán cà phê offline, nơi có thể thực hiện các thủ tục như đăng ký thành viên, tư vấn về vay vốn và nhiều hơn nữa.
(Tuy nhiên, người nước ngoài không thể mở tài khoản trực tuyến mà phải đến trực tiếp chi nhánh vì xác thực eKYC cho người nước ngoài chưa áp dụng tại Việt Nam.)
 |
| Timo Hang-out café (Nguồn: Cong Thuong) |
Timo đặt trọng điểm vào việc thu thập và phân tích dữ liệu, trí tuệ nhân tạo để hoàn thiện việc quản lý tài chính của người tiêu dùng và hiểu rõ hơn các yêu cầu của họ để có thể đáp ứng nhu cầu khách hàng tốt hơn, thông qua việc tận dụng công nghệ.
Timo đã thành công trong việc huy động 20 triệu đô la từ quỹ đầu tư Square Peg vào năm 2022 và đang có kế hoạch xin được giấy phép ngân hàng số độc lập tại Việt Nam.
Cake ra mắt và thu hút được 1 triệu người dùng
Cake là một trong những ngân hàng số đang phát triển nhanh nhất tại Việt Nam. Cake Digital Banking là ứng dụng ngân hàng số tại Việt Nam được phát triển bởi VPBank (Vietnam Prosperity Joint Stock Commercial Bank) và Công ty Cổ phần Be Group, ra mắt vào tháng 1 năm 2021.
Chỉ trong 11 tháng sau khi ra mắt dịch vụ đầu tiên, Cake Digital Banking đã thu hút được 1 triệu người đăng ký, một phần nhờ việc trở thành phương tiện thanh toán của ứng dụng đặt xe công nghệ tại Việt Nam là "Be", đồng thời cung cấp nhiều ưu đãi và khuyến mãi đa dạng để tăng số lượng người tham gia.
Cake cho phép người dùng mở tài khoản trực tuyến, phát hành thẻ ghi nợ, thực hiện chuyển khoản thông qua số điện thoại, thanh toán hóa đơn một cách thuận tiện (như hóa đơn điện, hóa đơn nước, hóa đơn Internet, điện thoại di động, truyền hình, phí quản lý căn hộ, vv.) mà không cần đến ngân hàng, cũng như có thể thực hiện thanh toán qua mã QR.
 |
| Ứng dụng di động CAKE (Nguồn: Baotintuc.vn) |
Thực tế, giống như các ngân hàng truyền thống offline, với Cake, người dùng có thể rút tiền mà không phải trả bất kỳ phí nào tại hơn 21,000 ATM trên toàn quốc được kết nối với NAPAS. Ngoài ra, khi đăng ký thẻ ATM, người dùng có thể nhận được thẻ .vật lý trong vòng 3-4 ngày.
 |
| Ra đời thẻ tín dụng CAKE (Nguồn: VNexpress) |
Đặc biệt, người dùng có thể nhận được lãi suất hàng năm là 3.6% mà không cần mở tài khoản tiết kiệm. Ngoài ra, thông qua việc hợp tác với Mastercard và Visa, Cake cũng giúp giảm bớt quy trình phê duyệt và thủ tục phát hành thẻ phức tạp.
Hiện tại, Cake đang xây dựng ứng dụng "Life Style Banking" chứ không chỉ đơn giản là Retail Digital Banking với mục tiêu giúp khách hàng truy cập nhanh hơn và dễ dàng hơn vào các dịch vụ tài chính.
Tháng 7 năm 2022, Cake đã được vinh danh tại Asian Banking & Finance Retail Banking Awards khi nhận được giải thưởng 'Core Banking System Initiative of the Year' nhờ sáng tạo và cách tiếp cận công nghệ tiên tiến của mình.
TNEX ra mắt dịch vụ tài chính dành cho các tiểu thương
Tháng 12 năm 2020, TNEX đã ra mắt với tư cách là ngân hàng số liên kết với MSB Bank, và chỉ sau 1 năm kể từ khi ra mắt, TNEX đã thu hút được 1 triệu người dùng đăng ký.
 |
| Ứng dụng di động TNEX (Nguồn: Vietnam.vn) |
Giám đốc điều hành ngân hàng số này, Bryan Carroll, trước đây là CDO (Giám đốc kỹ thuật số) của Ngân hàng MSB. Xem xét việc 60% dân số Việt Nam thậm chí không tiếp cận được các dịch vụ tài chính, Bryant ra mắt TNEX với sự ủng hộ hết mình của CEO MSB với phương châm cung cấp dịch vụ tài chính cho 58 triệu người thu nhập thấp, học sinh, tiểu thương và người dân ở các vùng nông thôn chưa tiếp cận được các dịch vụ ngân hàng.
Tính đến năm 2023, 85% doanh nghiệp Việt Nam là thương nhân quy mô nhỏ, chiếm 40% GDP và 50% tổng số lao động Việt Nam, tạo ra một thị trường tài chính lớn.
 |
| TNEX CEO, Bryan Carroll (Nguồn: TNEX website) |
TNEX ra mắt dịch vụ ngân hàng không chi nhánh, trọng tâm là tệp khách hàng nhanh nhẹn và linh hoạt, chủ yếu nhắm đến thế hệ GenZ tại Việt Nam. TNEX đặt mục tiêu xây dựng một hệ sinh thái thanh toán tài chính tích hợp, liên kết với các ứng dụng trò chơi, nhắn tin, mạng xã hội.
Thêm vào đó, thông qua sự hợp tác với MSB, phát hành thẻ ghi nợ TNEX, và người dùng có thể rút tiền mặt miễn phí tại hơn 42 ngân hàng được kết nối với NAPAS và các ATM trên toàn quốc.
 |
| Hình ảnh TNEX rút tiền từ ATM bằng thẻ ghi nợ hợp tác MSB (Nguồn: cafef) |
Công nghệ kỹ thuật số của TNEX khởi đầu là công ty TNEX Digital Financial Platform & Service JSC, thuộc sở hữu của TNG Group - một tập đoàn kinh doanh lớn tại Việt Nam. Dưới sự lãnh đạo của CEO Bryan Carroll, công ty tập trung vào việc cung cấp các dịch vụ tài chính số dựa trên nền tảng công nghệ mới như AWS (Amazon Web Service), hệ thống ngân hàng mở (open banking), trí tuệ nhân tạo (AI), phân tích dữ liệu lớn (Big Data Analytics), và Machine Learning. Điều này giúp TNEX hướng tới việc cung cấp các dịch vụ tài chính số hiện đại và tiên tiến.
Kết quả, chỉ trong vòng 1 năm ra mắt dịch vụ, TNEX đã đạt được hơn 4,000 giao dịch hàng ngày và đạt được mức giao dịch lớn nhất trong một ngày là 2 nghìn tỷ đồng VND, củng cố vị thế là một ngân hàng số thuần túy tại Việt Nam và giành giải thưởng The Asian Banker Vietnam Award 2022.
TNEX đang tiến hóa vượt khỏi phạm vi một ngân hàng truyền thống sang một mô hình BaaS (Bank-as-a-Service) tập trung vào khách hàng, sự kết nối giữa các dịch vụ, và sử dụng dữ liệu của thành viên để tạo ra các sản phẩm tài chính vi mô và kết nối chúng với các lĩnh vực trong vòng đời cá nhân như ẩm thực, giáo dục, du lịch, giải trí, sức khỏe, thời trang và nhiều lĩnh vực khác.
Những ngân hàng khác chuẩn bị triển khai dịch vụ ngân hàng số
Năm 2023, theo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN), việc mở rộng chi nhánh của các ngân hàng truyền thống và thành lập ngân hàng mới sẽ bị hạn chế từ năm 2024, dẫn tới các ngân hàng lớn tại Việt Nam đang chuẩn bị thành lập ngân hàng số.
Ngoài ra, sự hợp tác giữa ngân hàng số và bên thứ ba có tệp dữ liệu lớn của khách hàng thân thiết, dự kiến sẽ cho phép ngân hàng số có thể bán các sản phẩm tài chính đa dạng và cung cấp dịch vụ khách hàng cá nhân hóa.
Ví dụ, ngân hàng số đang được chuẩn bị triển khai bởi HD Bank của Tập đoàn SOVICO và hãng hàng không VietJet sẽ cung cấp các sản phẩm tài chính số và dịch vụ BaaS (Bank-as-a-Service) đa dạng dựa trên cơ sở khách hàng thân thiết của VietJet.
** Nếu bạn cần thông tin chi tiết, vui lòng liên hệ qua go2hanoi (ID KakaoTalk).
Vietnam & IT Blogger
Patrick Kim | go2hanoi(kakao), goodserver1@gmail.com, https://www.linkedin.com/in/patrickdykim/
Bài viết này được viết với sự tư vấn của luật sư chuyên về lĩnh vực này, và vì không phải là luật sư nên xin lưu ý rằng ý kiến chủ quan của tôi có thể được đưa vào phân tích và giải thích văn bản pháp luật. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, vui lòng liên hệ với tôi qua thông tin liên lạc.
VietnamIn Kim Do-yeon ・ Ngày 3 tháng 12 năm 2023・Translated and Published by Uptempo Global
Comments
Post a Comment